Hành khách dùng thẻ thanh toán tự động trên xe buýt ở TPHCM. Ảnh: Minh Quân
Hiện nay, hệ thống vé xe buýt tại thành phố bao gồm hai loại chính: Vé lượt và vé bán trước (còn gọi là vé tập năm). Với vé lượt, hành khách có thể chọn các mức giá từ 5.000 đến 7.000 đồng tùy theo quãng đường, hoặc 3.000 đồng cho học sinh - sinh viên. Trong khi đó, vé tập năm (sử dụng đến hết ngày 31.12 năm phát hành) với mức giá từ 112.500 đồng đến 157.500 đồng/1 tập 30 vé, giúp khách tiết kiệm từ 38.000 đến 52.000 đồng so với vé lượt thông thường.
Theo Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TPHCM, thời gian qua, trung tâm phối hợp với các đơn vị liên quan thí điểm thanh toán tự động trên 38/90 tuyến xe buýt trợ giá (chiếm tỉ trọng 42,2% số tuyến xe buýt có trợ giá của hệ thống), hoàn toàn sử dụng nguồn vốn doanh nghiệp (không sử dụng ngân sách TPHCM).
Hành khách có thể thanh toán bằng thẻ Unipass, QR code thông qua ứng dụng Unispass trong Zalopay và thẻ ngân hàng của 24 ngân hàng nội địa. Hệ thống không tiếp xúc này không cần nhập mã PIN và còn chấp nhận mã thanh toán VietQR, mang đến trải nghiệm thanh toán thuận tiện và hiện đại hơn.
Thông qua chương trình hợp tác với Vương quốc Anh trong khuôn khổ dự án xây dựng hệ thống vé thông minh cho giao thông công cộng, TPHCM đã xây dựng khung tiêu chuẩn kỹ thuật cho hệ thống thu soát vé tự động. Các tiêu chuẩn này ứng dụng công nghệ tiên tiến như EMV, QR code, thẻ vật lý và ví điện tử, tương tự các công nghệ phổ biến trên thế giới. Hệ thống mới sẽ hỗ trợ thanh toán đa dạng với các hình thức như thẻ giao thông công cộng, thẻ ngân hàng nội địa, thẻ tín dụng quốc tế, mã QR code và còn tạo điều kiện để áp dụng các chính sách giá vé linh hoạt như vé ngày, vé tuần, vé tháng.
Khung tiêu chuẩn kỹ thuật này cũng là nền tảng để tích hợp các dịch vụ giao thông công cộng khác như metro, buýt sông và các tuyến giao thông công cộng tương lai. Thông qua đó, hành khách có thể dễ dàng chuyển tuyến mà không cần dùng nhiều loại vé riêng lẻ, giúp tăng tính tiện lợi và tiết kiệm chi phí cho người dân.
Hiện tại, thói quen sử dụng tiền mặt để thanh toán vẫn phổ biến trong cộng đồng người đi xe buýt, gây ra nhiều khó khăn trong việc triển khai hệ thống vé điện tử liên thông. Để thay đổi thói quen này, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TPHCM đã đề xuất sử dụng 358 tỉ đồng từ ngân sách thành phố để thuê dịch vụ thu soát vé tự động trên xe buýt giai đoạn 2024-2029. Dự kiến hệ thống sẽ được trang bị phần cứng và phần mềm, phục vụ khoảng 2.000 xe buýt, đồng thời phần mềm có khả năng điều hành 5.000 phương tiện cùng lúc, đáp ứng nhu cầu phát triển dịch vụ trong tương lai.
Trước đề xuất trên, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Xuân Cường đã chỉ đạo Sở GTVT TPHCM khẩn trương phối hợp với các sở ngành để đánh giá chi tiết. Thành phố yêu cầu rà soát sự phù hợp của đề án với các quy hoạch, nghị quyết, chương trình chuyển đổi số của TPHCM; dự báo tác động kinh tế - xã hội của hệ thống thu soát vé tự động và đảm bảo tính đồng bộ với các phương tiện công cộng khác như buýt sông, đường sắt metro.